Prezes Honorowa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koła w Ostródzie Pani Wanda Bortkiewicz ps. Basia, żołnierz 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, otrzymała akt mianowania na stopień kapitana Wojska Polskiego. Uroczystość wręczenia odbyła się dziś, w środę 3 czerwca w Wojskowej Komendzie Uzupełnień w Ostródzie.
Akt mianowania wręczyli Komendant WKU Ostróda ppłk Adam Basak i Dowódca 42 Batalionu Lekkiej Piechoty w Morągu ppłk Waldemar Szymczak. W uroczystości wzięła udział rodzina Pani Wandy Bortkiewicz – córka Maria, kadra WKU Ostróda, żołnierze 4W-MBOT/42blp z Morąga z historycznym sztandarem 3. Wileńskiej Brygady AK oraz członkowie Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Powiatowe w Ostródzie.
Uroczystość rozpoczęła się od złożenia meldunku Wojskowemu Komendantowi Uzupełnień ppłk. Adam Basak przez Dowódcę uroczystości mjr. Mariusza Kowalewskiego.
Następnie, zgodnie z ceremoniałem wojskowym, został odegrany Hymn Rzeczypospolitej Polskiej, po którym Prezes Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Ostródzie st. chor. sztab. Wojciech Gudaczewski przedstawił życiorys Pani por. Wandy Bortkiewicz ps. Basia.
Kolejnym punktem uroczystości było odczytanie treści Decyzji Ministra Obrony Narodowej o mianowaniu por. Wandy Botkiewicz na stopień kapitana. Wręczenia aktu mianowania w imieniu Ministra Obrony Narodowej dokonał Wojskowy Komendant Uzupełnień ppłk. Adam Basak wraz z Dowódcą 42 batalionu lekkiej piechoty w Morągu ppłk. Waldemarem Szymczakiem.
Okolicznościowe przemówienie do zebranych wygłosili: ppłk Adam Basak, ppłk Waldemar Szymczak, st. chor. sztab. Wojciech Gudaczewski oraz Pani kpt. Wanda Bortkiewicz, która dziękując za pamięć, nie kryła wzruszenia z okazji awansu na wyższy stopień wojskowy.
Ukoronowaniem uroczystości było odśpiewanie przez zgromadzonych Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego oraz wspólne pamiątkowe zdjęcie.
Biogram Wandy Bortkiewicz ps. Basia
Pani Wanda Bortkiewicz
ur. 26.08.1923 r. Krykały (Wileńszczyzna)
Nazwisko rodowe: Czyżewska
Imiona rodziców: Antoni i Franciszka
Pseudonim konspiracyjny: „Basia“
Po wybuchu II wojny światowej zaczęła pracę w szpitalu w miasteczku Duniłowicze. Pracując jako pielęgniarka, szybko nawiązała kontakt z siatką konspiracyjną i trafiła do oddziału por. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”.
W nocy z 1 na 2 sierpnia 1943 r. „Basia” wzięła udział w swojej pierwszej akcji. 26 sierpnia 1943 roku, oddział „Kmicica“ został rozbity przez radzieckich partyzantów, uciekła z sowieckiej niewoli. Próbowała dotrzeć do 5. Wileńskiej Brygady AK, w drodze do Wilna aresztowana przez litewskich żandarmów i przekazana hitlerowcom. Ucieka wraz z koleżanką z transportu kolejowego. Dociera do Wilna, nawiązuje kontakt z siatką konspiracyjną. W Wilnie opiekuje się rannymi partyzantami m.in. majorem Stefanem Śmiechowskim „Sulimą“.
W czasie Akcji „Burza“, walk o Wilno w 1944 roku, pełniła służbę w tzw. Czołówce Sanitarnej nr 1 czyli w partyzanckim ruchomym chirurgicznym szpitalu polowym, ochranianym przez żołnierzy 3. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej por. Gracjana Fróga „Szczerbca“, następnie opiekowała się rannymi partyzantami w Szpitalu Czerwonego Krzyża w Wilnie i w Święcianach.
Po 1945 roku repatriowana z Wileńszczyzny do Morąga na Warmii i Mazurach. Podjęła naukę w szkole pielęgniarsko – położniczej w Gdańsku. Tam spotkała przyjaciół z czasów partyzantki u „Kmicica“ i „Łupaszki“, od których dowiedziała się, że konspiracja trwa nadal w walce o Polskę wolną od sowieckiej dominacji.
W 1946 roku Wanda Bortkiewicz wstąpiła do 5. Wileńskiej Brygady AK. Została łączniczką i sanitariuszką tak jak Jej koleżanka Danuta Siedzikówna „Inka”. Przenosi materiały konspiracyjne, dostaje zadanie zorganizowania punktów kontaktowych, sieci łączności, na Warmii i Mazurach.
Wiosną 1946 roku Wanda Bortkiewicz tworzy taki punkt kontaktowy w Morągu, przechowuje dokumenty 5. Wileńskiej Brygady AK, opatruje rannych partyzantów „Łupaszki“. 8 lipca 1946 roku, w wyniku denuncjacji, mieszkanie zostaje otoczone przez UB. Pani Wanda zostaje aresztowana. Trafiła do więzienia w Olsztynie.
Przesłuchiwana przez UB, nie ujawniła miejsca ukrycia partyzantów i materiałów konspiracyjnych. Oskarżono ją o współpracę z 5. Wileńską Brygadą AK pod dowództwem mjr Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” oraz o „dokonywanie napadów na żołnierzy Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego”. Pomimo brutalnego śledztwa, UB nie udowodniło Pani Wandzie stawianych jej zarzutów.
Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 09.05.1947r. Wanda Czyżewska została uniewinniona od ww. oskarżenia „z braku dowodów winy”, a następnie zwolniona z aresztu. Po wyjściu z więzienia Pani Wanda ukończyła szkołę dla położnych i pielęgniarek w Białymstoku, założyła rodzinę. W 1990 roku była jedną z założycieli Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Ostródzie, które w 2012 roku zostało rozwiązane. W 2018 roku po reaktywowaniu działalności Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Ostródzie, pełni funkcję honorowego prezesa.
Źródło: WKU Ostróda, 4W-MBOT , foto: Bogdan Ruszczyk
